TenneT voorspelt dat de transportkosten voor het (extra)hoogspanningsnet het komende decennium jaarlijks tot 5 procent stijgen. De komende 2 jaar – in 2025 en 2026 – vindt echter eerst een lichte daling plaats.
De tarieven stijgen 4,3 procent voor het hoogspanningsnet en 4,7 procent voor het extrahoogspanningsnet; inclusief inflatie gaat het om 6,6 tot 6,9 procent. Dat schrijft TenneT in zijn tienjaarsprognose. Daarmee geeft de hoogspanningsnetbeheerder gebruikers meer inzicht voor de lange termijn. Zo moet een beter handelingsperspectief ontstaan en de mogelijkheid om in een vroeger stadium strategische keuzes te maken. Daarnaast biedt de prognose uitgangspunten voor toekomstige gesprekken over de bekostiging van de maatschappelijk noodzakelijke investeringen in de elektriciteitsnetten.
Door de versnelling van de energietransitie en de daarvoor noodzakelijke investeringen komt de betaalbaarheid van het energiesysteem volgens TenneT onder druk te staan. Daarbij is het belangrijk in gesprek te gaan over de betaalbaarheid van de totale energiekosten. Keuzes over de productiemix en de wijze waarop de industrie verduurzaamt, hebben volgens de netbeheerder sterke impact op zowel de kosten van de elektrische infrastructuur van TenneT als op de totale rekening van gebruikers.
TenneT adviseert daarom om met een brede blik te kijken naar de betaalbaarheid van de energiekosten te kijken, omdat een besparing van kosten op een gedeelte van het tariefsysteem ergens anders weer kan leiden tot hogere kosten. ‘In het verleden werkte de tariefsystematiek voor de kosten van elektriciteit goed, maar de energietransitie vraagt om nieuwe afwegingen. In de huidige systematiek blijven de transportkosten voor gebruikers in de toekomst stijgen.’
Om de betaalbaarheid van elektriciteit in de toekomst te waarborgen is er een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) gestart. Daarbij werken de ministeries van Financiën, Economische Zaken, Binnenlandse Zaken en Sociale Zaken en Werkgelegenheid samen met het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
In het IBO wordt de huidige systematiek van bekostiging van de elektriciteitsinfrastructuur onderzocht. TenneT en de regionale netbeheerders zullen brengen daarbij hun technische en financiële expertise in.
‘Uit gesprekken met marktpartijen weten we dat de transporttarieven voor elektriciteit, naast natuurlijk de kosten voor de elektriciteit zelf, een belangrijke factor zijn in de beoordeling van businesscases’, vertelt Manon van Beek, algemeen directeur van TenneT. ‘Onze relaties hebben fact-based prognoses nodig om op te kunnen sturen en om keuzes te kunnen maken voor de toekomst. Deze tienjaarsprognose kan daarbij helpen. Vanuit het principe “de gebruiker betaalt”, zoeken wij naar manieren om de betaalbaarheid te waarborgen, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat degenen die voordeel hebben bij het net op zee daar ook aan meebetalen. Een gedeelte van de stroom wordt via dat net naar het buitenland geëxporteerd. Wij onderzoeken dus actief de mogelijkheden om de stijgende tarieven te dempen. Denk daarbij aan Europese subsidiëring van het net op zee, bekostiging via de markt, cross-border cost sharing of mogelijkheden om de kosten als onderdeel van de elektriciteitsprijs in rekening te brengen.’
